Ben lise son sınıf öğrencisi 17 yaşında bir gencim. Gerek arkadaş çevremden gerek kendi yaşadıklarımdan gençlerde dinden uzaklaşmaya hatta dinden çıkmaya neden olan sebepleri birinci kişi ağzıyla anlatmaya çalışacağım.
Buradaki önemli detay dinden kopuş yaşayan bu kişilerin dini bilgisi zayıf ya da dini iyi bilseler bile yeni yorumları öğrenmedikleri için yine çağ dışı buluyor olmalarıdır. Ama büyük çoğunluk zaten dini çok bilmeyen ve hayatta çok önemsemeyen kişiler.Çevremde genelde gördüğüm kadarıyla gençlerden bir kısım dini artık demode, vahşice ve saçma olarak yorumluyor. (Bu yorumların temel argümanlarını yeni ateizm olarak özetleyebilirim. Birazdan yeni ateizmin ateizmden farkına da değineceğim.) Bu yorumun oluşmasına sebep olan algılar ise belli din adamlarının ya da ailelerin tavırlarıdır. Bunu açıkça gördüm ve de etkilendim. "Müslüman müzik dinlemez, kadın öyle sokakta dolaşmaz, bilim milim bunlar boş işler" gibi söylemler günümüzde özellikle dinin ne olduğunu tam bilmeyen gençleri dine karşı tavır almaya zorluyor. Herhangi bir ateizm sitesine birkaç dakika bakarak bunu anlayabilirsiniz. Böyle kötü etkilenen gençler istediği ideali yaşamak için dini önünde bir engel olarak görüyor ve anında bir anti-islam sitesinden bazı argümanlar bulup dinden çıkabiliyor.
Bazı örnekleri vereceğim:
- Bir tıp öğrencisi İslam' da savaşın emredildiğini söyledi ve dine mesafeli durmaya başladı.
- 9. sınıfta bir deist arkadaşım dinde aradığını tam olarak bulamadığını ve deist olduğunu söylemişti.
- Yine 9. sınıfta ailesi dindar bir arkadaşım din dersinde de deizmi öğrendiği anda deist oldu. Ailesinin dine yaklaşımından etkilendiğini söyledi.
- Bir biyoloji öğrencisi Kur'an'dan bazı kesimleri Yunan mitine benzediğini söyleyerek ateizmi benimsedi. İşin garibi ise ateizmi hiç araştırmadığını ve teist argümanları da incelemediğini söylemişti. (Müslüman olmamak için elinden geleni yapmış)
Bahsettiğim konuların akademik olarak ele alındığını da zaten görmüştüm. Peki gençlerin bu kopuş süreci nasıl hızlanıyor ve nasıl gerekçeler buluyorlar? Yazının başlarında dediğim gibi yeni ateizm argümanları…
Yeni Ateizm Nedir?
Yeni ateizm özellikle son yıllarda artmaya başlayan bir söylemdir. Ateizm lehine argüman getirmek, teizm argümanlarını eleştirmek yerine sözde din adına gerçekleşen terör olaylarını, bazı baskıcı şeriat rejimlerinin uygulamalarını, iyilik-kötülük problemi gibi sorunları esas alırlar. Halbuki Avrupa'da aydınlanma çağıyla entelektüel kesimde yayılan ateizm/deizm argümanları Tanrı'nın varlığı-yokluğu, teist felsefe eleştirisi, dinlerin rasyonelliği gibi meseleleri incelemiş ve bunu dindarlara saldırmak için bir araç olarak da görmemişlerdir.
Marx bile "Din afyondur." demeden önce dinin toplumu nasıl bir arada tuttuğundan bahseder. Amacı dini değil sınıf farkını yıkmaktır. Ya da Bakunin Anarşizm'inde bir insanın kendi araştırma ve iradesiyle Tanrı'ya inandığı sürece özgür iradenin mevcut olacağını bu yüzden bir dindarın da anarşist olabileceğini söylemiştir.
Çokça öne çıkan bir diğer mesele din-bilim çatışmasıdır. Ama burada yeni ateistlerin üstünde durduğu konu evrenin başlangıcı, varoluş gibi meseleler değildir. Dini mistik bir mitoloji olarak ele alıp bunun akıl ve bilim dışı olduğunu söylerler. Halbuki doğru din anlayışı zaten bu değildir. Kaldı ki dinamiğin kurucusu ve dindar bir Hristiyan olan Newton ateist ve deistlere tepki göstermiş "Tanrı özgürdür. Onun elini kolunu bağlayamazsınız." demiştir. Newton gibi birisi mucizelere göre Tanrı inancına karar vermemiş; önce Tanrı varlığı üstüne düşünüp sonra zaten üstün bir gücün isterse kendi koyduğu doğa kanunlarına müdahale edebileceği sonucuna varmıştır.
Son olarak şunu da söyleyeyim bu insanların neye inanıp inanmadığına dair bir fikri yok. Her gün dua ederek güne başlayan ateistler biliyorum (Örnek anket: Link) Ayrıca dini açıdan bir rol model bulamamak örnek kimse olmaması da var.
İnternet ve Sosyal Medya/ Militan Ateistler
Sosyal medyanın verdiği rahatlık hissi sayesinde militan ateizm çok rahat kendini ifade etmiştir. Temelinde 1980'lerde başlayan islamofobik propagandalar yatmaktadır. Kişinin iç dünyasında yaşadıklarından ziyade topluma ve toplumdaki din anlayışına bir tepki olarak oluşmuştur. Yeni ateizmin argümanlarını kullanarak dindar kesimlere saldırır. Çevremde ise gördüğüm kadarıyla yönetimin İslam'ı kalkan gibi kullanması sonucu artmıştır. Yine bazı ateist forumlar ve söylemler incelenecek olursa ateizmle muhalifliğin harmanlandığı görülmektedir.
NOT: Bence gençlerin daha çok dinlenmesi, ne hissettiklerinin bilinmesi gerek; gelenekçilik hiç bize göre değil. İslam'ı terk eden gençlerin büyük çoğunluğu benimsedikleri ateizm/deizm gibi kavramları çok sığ olarak biliyor. Mesele dinde değil dinin nasıl yansıtıldığında.
Oktay
Twitter: @oktt_gazel01